Yazın sakince esen rüzgarın hışırtısını duymak, göz alabilidiğine çiçeklerle donanmış kırlara göz gezdirmek, taze otların, çiçeklerin kokusunu içe çekmek, kuşların sesi, arıların vızıltısı… Ventral vagal sistem dediğimde tam da şu anda aklıma gelen sahne, empresyonist bir tablo gibi. Bu his beni geçmişe, bir resim atölyesinde çalıştığım bir döneme götürüyor. Yemeden, içmeden günde seki
z saat resim yaptığım belli bir zaman. Kalbimin benzer şekilde attığını hissettiğim. Ve şimdi geçmişteki bu mutlu anıya gitmeden önce kendimi zamansız bir zamanda bir yaz gününde kırların içinde buluyorum. Bağlantıyı da bağlantısızlığı da bilen beden kendi yolunu açıyor. İşte dengeyi araken yolda bir çapa.
Sinir sistemlerimiz öylesine muazzamdır ki, anne karnından başlayarak dışa doğru genişleyen halkalar halinde oluşur. Evrimsel olarak en geride olan dorsal vagal sistem en önce, biraz sonra her türlü aksiyon için ihtiyaç duyulan sempatik sistem ve son olarak bağlantının ve sevginin nörolojik izi, ventral vagal sistem. Özellikle ilk iki yıl yaşanılan deneyimlerle şekillenen bu format, zaman içinde kurulan ilişkilerle değişir, dönüşür, detaylanır. Bedende yüzlerde başlayan kranial sinirler bedeni dolaşırken arkada ve önde, aşağıda ve yukarıda farklılaşan öz düzenleme sistemlerimizi oluşturur.
Yaşamın akışkanlığında otonom sinir sistemimizin sempatik ve parasempatik dallarını oluşturan bu kollarda bir ağacın dallarında gezinircesine hareket ederiz. Her hal kendi içinde gerekli ve yerindeyken hepsinin bedendeki tam yerini bilmek, uyandırdığı hissi tanımak kendi yaşam yolculuğumuzda yön bulmaya yardım eden bir fener gibidir.
Dorsal vagal sistem diyafram altı organlarımıza yayılan alandadır. Kıpırdayacak güç bulamamak, çakılıp kalmak, çökmek, ifadesiz ve sabit bir şekilde bakmak… Sizin dorsal vagal sisteminizi yansıtma biçiminiz hangisi? Bu sistem gerekli olduğu zamanlarda, en az enerji ile çalışmaya devam etmemizi sağlayan bir hayatta kalma devresidir. Deneyimlemek için bir elinizi karnınıza bir elinizi ise kuyruk sokumunuza yerleştirin ve gözlerinizi kapatarak bu alana yayılan nörolojik devrelere odaklanın. Ne hissediyorsunuz? Bazen olumsuz da gelebilen bir kıpırdayamama, donma reaksiyonu, hissedememek, hissedileni alamamak, bazen ifadesizce bakmak… Hayatta kalmak için otomatik bulunan bir çözüm. Hızlı bir akışın ardından gelen durgunluk, bir hiçbir şey yapmama hali. Dorsal vagal sistem aynı zamanda bazı insanlar için güven temasını da ilk hissettiren alandır. Bu his birazdan bedenin ön yüzüne ve üst devrelerine taşınacak olan bağlantı hissine gebedir.
Şimdi bir elinizi sırtınıza, kalbinizin arkasına, diğer elinizi de kuyruk sokumunuza yerleştirin ve bedenin arkasında yer alan sempatik devreye odaklanın. Sistemlerinizin hızlandığını fark ediyor musunuz? Bu devre sizi aksiyona davet ederken size ne söylüyor? Nasıl bir tonda çalışıyor? İki durma alanının arasını en güzel şekilde nasıl değerlendirebilirsiniz? Yaşama katkı olarak şimdi bir eylem bıraksanız, bu ne olurdu? Tüm bu soruların cevaplarını zihinden değil de, bedenin ve fasyanın o derin ama basit dünyasından duyabilmenin keyfine varın. Kalp atışlarınızı hissedin.
Bir elinizi ense kökünüze diğerini ise önden kalbinize yerleştirin. Burası ventral vagal sistemin evidir. Bağlantı ya da sevginin bedensel olarak işlendiği alan. Burası elbet bir başlangıç durağıdır. Tüm bu deneyimler fasyadaki hafızaya göre her kişi için biricik olur. Ellerinizi yerleştirdiğiniz alana odaklanın. En son ne zaman yaşamdan gelen bir şeyi burada hissettiniz? Bağlantıya dair bir imge oluşturun. Aynı bir ağacın kökleri gibi bu bölgeye yayılan sinir ağları nasıl bir resim yaratıyor? Peki yaşamınızda bu hali tetikleyen hangi kaynaklara sahipsiniz? Belli bir maddi sebebe tutunmadan, o anın ihtiyacına göre anın kendi kaynağını yaratmasına esneklik tanımak nasıl bir his? Sinir sisteminin basamaklarını tırmanırken yaşamınızda bu basamağa bir sonraki gelişinizde, bir sonraki adımı nasıl görüyorsunuz? İnsan mekanizması, tehlikelerden korunmaya programlı bir başlangıçla negatif projeksiyonlara kolaylıkla düşebilen bir sistemle geliyor. Fakat ventral vagal sistemin muazzam enerjisi ile güzeli görmek için seçim yapacak o güce sahip olmak nasıl bir his? Buradaki kondüsyonunuzu yani burada ne kadar ve ne şekilde kalabildiğinizi farkedin.
Fasya pratiklerinin benim için en önemli başlangıç aşaması bu üç sistemin birbiri arasındaki karşılıklılığına esnek bir güç kazandırmak. Buna, bir deneyimi gerçekten anlamak ve hissetmenin fizyolojisi diyebilirim. Bundan sonra kalpten yapılan tüm pratikler ise şifadır.